04 maart 2025
De strijd tussen de oude en nieuwe economie is in volle gang. Europa wil in 2050 klimaatneutraal en volledig circulair zijn, maar de vraag is: hoe behouden we in de tussentijd onze concurrentiekracht? Of populair gezegd: Hoe houden we winkel open tijdens de verbouwing?
Dit spanningsveld tussen de korte en lange termijn vormt de kern van het debat. Op korte termijn lijkt duurzaamheid een kostenpost, een bedreiging voor marges en continuïteit. Op lange termijn is het echter de enige manier om te overleven. Meer welvaart voor een groeiende wereldbevolking betekent dat de druk op grondstoffen, het klimaat en het milieu wereldwijd toeneemt. De vraag is niet of we moeten verduurzamen, maar hoe we dit doen zonder traditionele bedrijven omver te trekken. Grote multinationals kunnen investeren in innovatie, maar veel familiebedrijven, zoals in de Nederlandse visketen, die vaak van generatie op generatie zijn doorgegeven, missen vaak die financiële buffer.
Hier komt de politiek in beeld. De Green Deal moet Europa leiden naar een duurzame toekomst, maar als deze transitie niet eerlijk wordt vormgegeven, dan verliezen bedrijven hun concurrentiekracht. Een evenwichtige transitie vereist slimme beleidskeuzes. Overheden kunnen bedrijven in de visketen helpen bij het ontwikkelen van en investeren in duurzame oplossingen zonder hen uit de markt te prijzen. Denk aan subsidies voor emissiearme vissersschepen en lage impact vangtechnieken, belastingvoordelen voor bedrijven die innoveren en investeren in duurzame technieken, en importheffingen voor visproducten uit niet-duurzame aanvoerketens. Maar ook doorgaan met het ontwikkelen van kaders die bedrijven aanzetten om hun negatieve impact op het klimaat, milieu en mensen te verlagen. Voor investeerders zoals banken is dat namelijk weer een stimulans om langjarig in visbedrijven te investeren. En zo ontstaat er een sneeuwbaleffect op het gebied van verduurzamen.
Zeker nu de geopolitieke spanningen zorgen voor veel onzekerheid, ook binnen de Europese Unie, is het belangrijk om de duurzame koers vast te houden. De Green Deal biedt toekomstperspectief en volop kansen voor bedrijven in de visketen. Natuurlijk zijn er tegenkrachten die er alles aan doen om juist niet te hoeven veranderen. Maar uiteindelijk is iedereen gebaat bij een duurzame visketen en de overheid zou daar dus sturend in moeten blijven optreden.
De komende jaren kan de Nederlandse visketen zich verder ontwikkelen tot een koploper in duurzaamheid en winstgevendheid. De overheid schept de kaders en biedt steun voor de overbrugging, de bedrijven in de visketen doen de rest. We moeten niet onderschatten wat de kracht is van hun ambitie en inzet; niets is onmogelijk voor hen die willen. Zo blijft de winkel open tijdens de verbouwing. Hoe mooi is dat?
Deze column is afkomstig van Derk Jan Berends, management consultant (ESG) bij Empact Consulting B.V. Kijk voor meer informatie op: www.empact.nu.